Eerder publiceerden het Prinses Beatrix Spierfonds en Spierziekten Nederland over Nijmeegs onderzoek naar gentherapie tegen FSHD. Het uiteindelijke doel van het onderzoek: een methode ontwikkelen om het DNA bij FSHD te corrigeren, zodat cellen stoppen met het aanmaken van het schadelijke DUX4-eiwit dat de ziekte veroorzaakt. Destijds waren de eerste testen in het laboratorium achter de rug.
Zie: Spierziekten Nederland: Nieuw onderzoek: gentherapie voor FSHD Welke stappen zijn er sindsdien gemaakt? Het Spierfonds vroeg Silvère om een update.
Verschillende soorten gentherapie
Eerst wat achtergrond: er zijn verschillende soorten gentherapieën voor FSHD in ontwikkeling. Onderzoekers in het buitenland werken aan een therapie die het DUX4-gen als het ware verbergt, zodat het niet meer afgelezen kan worden. Anderen ontwikkelen een therapie waarbij het afgelezen DUX4-recept (RNA), dat dient als tussenstap bij de aanmaak van eiwitten, vernietigd wordt. Silvère geeft aan dat dat andere strategieën zijn dan die van zijn onderzoeksgroep: 'Met onze vorm van gentherapie maken we als het ware het laatste deel van het DUX4-gen onleesbaar waardoor het DUX4-ewit niet langer stabiel wordt geproduceerd.'
DUX4-recept
Silvère legt uit hoe ze dat doen: 'We gebruiken een speciale techniek, een zogenaamde "base editor", om heel precies een verandering aan te brengen in het DUX4-DNA.' De onderzoekers hebben bewezen dat ze deze ingreep in het laboratorium met succes kunnen uitvoeren in spiercellen die ze van patiënten krijgen. 'We hebben afgelopen jaar vooral aan efficiëntie van de gentherapie gewerkt en zijn veel beter in de ingreep geworden. De grote uitdaging bij erfelijke spierziekten is dat je alle - of ten minste de meeste - spiercellen moet bereiken en dat zijn er heel veel! Waar we voorheen in een minderheid van spiercellen in een kweekbakje konden aantonen dat de gentherapie werkte, zien we dat nu in een ruime meerderheid van cellen.'
Silvère vervolgt: 'We wilden ook weten of de therapie werkt voor alle vormen van FSHD: FSHD type 1 én type 2. Daarom hebben we de therapie in spiercelkweken van een groter aantal patiënten getest en de resultaten zien er veelbelovend uit, hoewel we wel verschillen zien tussen patiënten.'
De grote stap naar de werking in het lichaam
De onderzoekers staan nu voor een spannende uitdaging: ze willen de werking van hun bevindingen in spiercelkweken vertalen naar het menselijk lichaam. Dit gaan ze uitvoerig testen in het laboratorium. We vroegen Silvère naar zijn verwachtingen. Zijn antwoord: 'Ik hoop dat we met dit onderzoek aantonen dat de gentherapie veilig werkt in een representatief model voor FSHD in het laboratorium. Dit zal een belangrijke mijlpaal zijn voor de verdere doorontwikkeling.'
Meer weten?
Zie: Gentherapie inzetten om de productie van het eiwit DUX4 te stoppen bij FSHD - Spierfonds
