Friedreich ataxie (FA)

Friedreich ataxie wordt ook wel Ataxie van Friedreich (AvF) genoemd.

Bij een groot deel van de mensen met FA ontwikkelt zich suikerziekte, meestal pas na langere tijd (vijf à tien jaar), maar het kan ook al sneller na het begin voorkomen. Mensen die al meer dan vijf jaar FA hebben, wordt geadviseerd zich jaarlijks door de huisarts op suikerziekte te laten controleren. Indien iemand echter enorm veel drinkt (en plast) is het een kleine moeite om het eerder te laten controleren.

Ja, dat kan en niet altijd is dit makkelijk aan te tonen door een oorarts. Het gaat met name om het minder goed kunnen verstaan van spraak, bijvoorbeeld in drukke ruimtes, waarbij de signaal-ruisverhouding minder goed is geworden. Met een gewone gehoortest is dit soms niet goed op te sporen, vooral als de klachten nog niet zo duidelijk zijn. Bij kinderen kan het moeilijk zijn het gehoorprobleem aan te tonen.
Er zijn enkele speciale audiologische centra die zich in de neurologische gehoorproblematiek hebben gespecialiseerd die dit wel kunnen uitzoeken.

Bij FA kan er een gevoelsstoornis zijn. In de eerste plaats gaat het om verminderde oppervlakkige tast of verminderd gevoel van de stand van de gewrichten, maar er kan ook verminderd gevoel voor pijn ontstaan. In het laatste geval kan er overgevoeligheid voor pijnprikkels ontstaan. Het is dus mogelijk dat mensen met FA extra gevoelig zijn voor pijn. Omdat pijn ook een emotionele betekenis heeft, kunnen emoties ook een rol spelen bij overgevoeligheid, maar dat is natuurlijk niet alleen het geval bij mensen met FA.

Rode en koude voeten komen veelal door het niet of weinig bewegen van de voeten waardoor de bloedcirculatie vermindert en er geen warmte ontstaat door spierwerking. Deze klachten komen veel voor bij mensen in een rolstoel. Het is een moeilijk te bestrijden aandoening die soms extreem hinderlijk kan zijn.
Bewegen van de voeten en warm houden helpt bij ernstige klachten enigszins. Warmtepakkingen kunnen verlichting geven; ook zijn er elektrisch (met batterijen) verwarmde sokken verkrijgbaar. Zie voor warmhoud-hulpmiddelen de website hulpmiddelen.

Bij een minderheid van de mensen met FA komen problemen met het gezichtsvermogen voor. Het probleem zit niet in de oogbol, maar in de oogzenuw. Dit is moeilijk goed vast te stellen. Als je het vermoeden hebt dat je minder scherp ziet, dat je soms wazig ziet, of als je verminderd kleuren ziet is extra onderzoek nodig.

De grootste kans is dat je gewoon een bril nodig hebt. Een oogarts kan dit vaststellen. Maar als deze er niet goed uitkomt, is een nadere beoordeling nodig door een oogarts of neuroloog die bekend is met de gezichtsstoornis die bij FA kan voorkomen.

Moeheid kan voorkomen bij Friedriech ataxie zonder dat het een aparte betekenis heeft, maar het kan ook een uiting zijn van aantasting van de hartspier (cardiomyopathie) of veroorzaakt worden door een zich ontwikkelende suikerziekte. In deze gevallen is behandeling noodzakelijk.

Moeheid is in het algemeen een regelmatig voorkomende klacht en kan ook ontstaan door een heel andere bijkomende ziekte zoals griep. Indien de klacht hinderlijk is en niet voorbijgaat, is het wenselijk dit door een arts te laten beoordelen.

Een algemene oplossing is niet te geven. Dat hangt af van de feitelijke individuele belemmeringen. Je kunt het probleem door een ergotherapeut laten beoordelen. Deze kan je leren hoe de tampon alsnog in te brengen, al dan niet met hulpmiddelen. Via een revalidatiearts kun je bij een ergotherapeut terecht. Er zijn ook eerstelijns-ergotherapeuten naar wie je huisarts je kan verwijzen.

Steunen aan de muur of een zogenaamde sta-oppaal kunnen het leven makkelijker maken. Kijk eens op bij hulpmiddelen op de site van Spierziekten Nederland of ga eens langs bij je plaatselijke rolstoelleverancier voor een voor jou geschikte oplossing.

Orthopedische schoenen zien er allang niet meer zo saai uit als vroeger. Tegenwoordig is er veel mogelijk en zijn ze best modieus. Laat je goed informeren over de vergoeding die je van je verzekering krijgt. Vaak is dat maar één keer per jaar voor een paar nieuwe orthopedische schoenen.

Als je je spieren wilt trainen, moet je dit zeker doen. Het is goed om te bewegen en krachttraining te doen. Ook is het goed om de conditie te verbeteren door middel van sport. Wel moet je bij een eventuele cardiomyopathie (hartproblemen) opletten dat er tijdens het sporten geen maximale inspanning wordt geleverd.

Kijk voor inspiratie of tips ook eens op Spierziekten Nederland: Sporten en bewegen, mét een spierziekte.